Cynia, jakobinka (Zinnia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Należy do niego około 20 gatunków pochodzących z południowej części Ameryki Północnej, Ameryki Środkowej i Południowej[2]. Gatunkiem typowym jest Zinnia peruviana L.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wzniesione lub płożące się rośliny jednoroczne, byliny lub krzewinki[2]. Kwiaty zebrane w koszyczki na szczytach pędów. W koszyczkach tych brzeżne kwiaty języczkowe są duże i występują u różnych gatunków i różnych odmian ozdobnych w wielu kolorach; od białego poprzez żółty,purpurowy i czerwony do fioletowego.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Crassina Scepin, Diplothrix DC., Mendezia DC., Tragoceros Kunth
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)
Angiosperm Phylogeny Website adoptuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002[5], z późniejszymi uzupełnieniami[6]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Zinnia należy do plemienia Heliantheae Cass., podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych[1].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.), podplemię Zinniinae Benth. & Hook.f., rodzaj cynia (Zinnia L.)[7].
- cynia ogrodowa (Zinnia hybr.)
- cynia peruwiańska (Zinnia peruviana (L.) L.)
- cynia wąskolistna (Zinnia haageana Regel)
- cynia wielkokwiatowa (Zinnia grandiflora Nutt.)
- cynia wytworna (Zinnia elegans Jacq.)
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Niektóre gatunki są uprawiane jako ogrodowe rośliny ozdobne. Uprawia się również wyhodowane przez ogrodników mieszańce różnych gatunków określone wspólną nazwą jako cynia ogrodowa. Nadają się na rabaty i kwiat cięty. W Polsce uprawia się głównie gatunki jednoroczne (cynia ogrodowa, wyniosła i wąskolistna)[8]. Niektóre gatunki wieloletnie (np. cynia wielkokwiatowa) są w Polsce w pełni mrozoodporne (strefy mrozoodporności 4-10)[2]. Cynie wymagają słonecznych stanowisk, żyznych i przepuszczalnych gleb[2]. Rozmnaża się je przez nasiona wysiewane wiosną wprost do gruntu, lub lepiej z wcześniej przygotowanej pod osłonami przez specjalistów rozsady (przedłuża to okres ich kwitnienia). Po przekwitnięciu kwiatostany ścina się.
